Home

 

Unikatowy zabytek na skalę europejską z ruchomymi figurami króla Salomona w rzymskim stroju i legendarnej oławskiej śmierci z kosą, kogutem goniącym kurę i pozłacaną kulą księżyca obracającą się i wskazującą z niezwykłą precyzją jego fazy w 28-dniowym cyklu. Zegar ufundowała księżna Ludwika Anhalcka, matka ostatniego z Piastów. Prace przy tworzeniu dzieła trwały prawie 40 lat, od 1680 r. aż do roku 1718, do czasów królewicza Jakuba Sobieskiego. Zegar budowali kolejno trzej zegarmistrzowie: Salat, Kraut i Reibe (po polsku: Sałata, Kapusta i Burak).

Serce zegara, czyli jego mechanizm, zajmuje kilka kondygnacji wieży ratuszowej. Składa się z mechanizmu chodu, mechanizmu bicia kwadransów oraz mechanizmu regulującego. Jego elementy zostały ręcznie wykute z wielu gatunków stali (podobnie jak dawne głownie szabli). Są niezwykle twarde i do dziś pozostały nietknięte przez korozję. Mechanizm zegarowy współpracuje z czterema ruchomymi drewnianymi figurami, umieszczonymi na ośmioboku wieży, na przemian z tarczami zegara. W 2002 r. Maciej Stoksik - wrocławski artysta plastyk - wykonał nowe figury na wzór zabytkowych, które można obejrzeć w Izbie Muzealnej w gmachu ratusza. Wybijające upływ czasu dzwony, umieszczone najwyżej w wieży, noszą datę 1669 i piękny herb Oławy.

Na galerii widokowej od strony południowej znajduje się ponadto niewielki zegar słoneczny wykonany z piaskowca, według którego niegdyś regulowano i nastawiano zegar mechaniczny.

Cztery drewniane tarcze zegara pod koniec XVIII wieku zamieniono na miedziane, cyfry były złocone. W 1864 r. oławski zegarmistrz Ferdinand Hoffmann zamontował wskazówkę minutową, wcześniej bowiem była tylko godzinowa.
 

Postać w stroju rzymskim przy każdym uderzeniu zegara porusza berłem (niegdyś mieczem) i otwiera usta jakby chcąc oznajmić coś ważnego mieszkańcom miasta. W 1646 r. król dostał koronę ze złoconej blachy ocynkowanej. Figura króla Salomona to symbol mądrości i sprawiedliwości, władcy rozumnego, unikającego wojen i utrzymującego przyjazne stosunki z sąsiadami.

Śmierć z kosą
 
Drewniana postać Śmierci wymachuje kosą w rytm kwadransów. Zawisła na wieży ratuszowej po okresie tragicznym dla miasta, obfitującym w nieszczęścia, zniszczenia, najazdy, pożary, epidemie. Jej postać to alegoria przemijania i ulotności doczesnego świata nic nie jest wieczne, nic nie jest pewne, tylko ona …

Pozłacana kula
 
Umieszczona na zachodniej ścianie wieży symbolizuje księżyc na rozgwieżdżonym niebie. Obracając się w bardzo wolnym cyklu 28 dni, pokazuje kolejne jego fazy od pełni do nowiu. Niezwykle precyzyjny mechanizm zegara pozwala na dokładne przedstawienie aktualnej fazy księżyca, z czego korzystali niegdyś mieszkańcy, szczególnie kobiety, które podobno w dawnych czasach przechodziły cykl biologiczny dokładnie według faz księżyca. Znany jest także wpływ księżyca na żerowanie ryb. Obecnie ze wskazań zegara korzystają niejednokrotnie wędkarze dla określenia dogodnej pory na wędkowanie.

Kogut goniący kurę
 
Drewniany kogut goni kurę w rytm uderzeń zegara. Symbol nawiązujący prawdopodobnie do herbu miasta lub podkreślający kult płodności i ciągłości życia. Czas płynie nieustannie, zmieniają się fazy księżyca i władcy tego świata, Śmierć nieubłaganie czyni swoją powinność, a życie wciąż rodzi się na nowo i następują kolejne pokolenia.

Wieża wraz z zegarem jest udostępniana dla zwiedzających okazjonalnie podczas świąt i imprez związanych z miastem, jak Dni Koguta czy Noc Muzeów. Można wówczas z bliska zobaczyć serce Oławy, a także wejść na galerię, skąd rozpościera się widok na panoramę miasta i okolice. Przy dobrej widoczności można dostrzec wrocławski Skytower, górę Ślężę, a nawet wieże kościoła Św. Krzyża w Brzegu.

Dodatkową atrakcją w pierwszych dziesięcioleciach funkcjonowania zegara byli hejnaliści grający codziennie na galerii o wschodzie i zachodzie słońca. Obecnie od 7 lipca 2011 r. dla upamiętnienia jubileuszu 777-lecia miasta Oławy, z wieży ratusza każdego dnia o zachodzie słońca rozbrzmiewa hejnał w formie wieczornej roty, będącej archaiczną muzyką śląską o celtyckich źródłach, z kogutem w tle …

Adres: Rynek 1

Wieczorna rota - od 7 lipca 2011 r. dla upamiętnienia jubileuszu 777-lecia miasta Oławy, z wieży ratusza każdego dnia o zachodzie słońca rozbrzmiewa hejnał w formie wieczornej roty, będącej archaiczną muzyką śląską o celtyckich źródłach, z kogutem w tle …

Oławski Ratusz - reprezentacyjny, obecnie neoklasycystyczny budynek z I poł. XIX w. Inicjatorką budowy pierwszego oławskiego ratusza była księżna Katarzyna, wdowa po rozrzutnym władcy Bolesławie III (około 1353r.). Następnie przechodził liczne fazy rozbudowy i przebudowy. Najpierw w 1585 r., w okresie świetności miasta, został przebudowany według projektu włoskiego architekta Bernarda Niurona. W 1634 r. nowa renesansowa siedziba władz miejskich spłonęła w największym chyba w dziejach miasta pożarze. Odbudowana została ponownie w latach 1637 - 1668. Wówczas to postawiono barokową wieżę, która w niezmienionej postaci zachowała się do dziś.
 
W latach 1823 - 1824 ratusz całkowicie przebudowano i rozbudowano w stylu późnego klasycyzmu według wskazówek znanego pruskiego architekta Karola Fryderyka Schinkla. Nie zmieniono kształtu barokowej wieży ze względu na zabytkową wartość umieszczonego w niej zegara. Wieża jest najbardziej imponującym elementem ratusza. Wysoka na 58,5 m, dołem czworoboczna, wyżej na długości 13 m ośmioboczna. Na jej ścianach znajduje się zegar figuralny składający się z czterech tarcz zegarowych i czterech figur przedstawiających postać króla Salomona, Śmierć z kosą, koguta goniącego kury i pozłacaną kulę ukazującą fazy księżyca. Ponad zegarem biegnie wokół wieży galeria z prostą metalową balustradą. Wieżę wieńczy typowo barokowy dwuprześwitowy hełm. Na jego szczycie, na metalowym szpicu umieszczono miedzianą, złoconą kulę. W kuli hełmu podczas remontu wieży w 2001 znaleziono niezwykle cenną i unikatową kolekcję składającą się m.in. monet - począwszy od piastowskich z XVII w. do niemieckich z okresu III Rzeszy - oraz zbiór widokówek z dawnej Oławy i dokumenty , m.in. list do potomnych i burmistrza, który znajdzie umieszczone w kuli pamiątki. Można je oglądać obecnie w Izbie Muzealnej Ziemi Oławskiej.

W 2012 r. zakończono trwający sześć lat remont oławskiego ratusza. Był to największy kapitalny remont tej zabytkowej budowli po II wojnie światowej. Przeprowadzony został w ramach Projektu „Przebudowa Ratusza w Oławie” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Obecnie na parterze budynku mieści się Izba Muzealna Ziemi Oławskiej oraz dział dziecięcy Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. Na I piętrze mieści się reprezentacyjny gabinet burmistrza, sala rajców gdzie odbywają się posiedzenia Rady Miejskiej, mniejsza sala posiedzeń komisji, biuro Rady oraz pokój jej przewodniczącego.

Wszystkie pomieszczenia na II piętrze zajmuje Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna z wypożyczalnią i czytelnią dla dorosłych oraz działem gromadzenia i opracowywania zbiorów. W piwnicach zabytkowego gmachu przewidziano miejsce na lokale gastronomiczne.

Adres: Rynek 1 - Ratusz

Izba Muzealna Ziemi Oławskiej - dzięki środkom z Regionalnego Programu Operacyjnego, w ramach projektu „Wyposażenie Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz Izby Muzealnej Ziemi Oławskiej ...” to "muzeum regionalne" wyposażone jest w profesjonalne gabloty oraz e-galerię. Można tutaj obejrzeć m.in.:
   

• figury, które zdobiły ratusz oławski do remontu wieży w 2001 r.: króla, legendarną oławską śmierć i koguta,
• wystawę zabytków znalezionych podczas badań archeologicznych w grodzisku Ryczyn
• 3 barokowe sarkofagi
• niezwykle cenną i unikatową kolekcję pochodzącą z kuli wieży ratuszowej; składają się na nią m.in. monety - począwszy od piastowskich z XVII w. do niemieckich z okresu III Rzeszy - oraz zbiór widokówek z dawnej Oławy
• zabytki sakralne pochodzące z oławskich kościołów - srebrne kielichy, XIX-wieczne mszały, ornaty, rzeźby, monstrancje itp.
• militaria - elementy broni i ekwipunku wojskowego, urny z ziemią z miejsc, gdzie rozgrywały się bitwy II wojny światowej z udziałem żołnierza polskiego
• kolekcję rzeźb Jarosława Furgały
• ceramikę Kazimierza Woźniaka i jego warsztat garncarski
• wystawę pt. „Kresy”
• prace plastyczne z plenerów malarsko-rzeźbiarskich „Kogut - akwarela, pastel drewno”

Adres: Ratusz - Rynek 1

Pałac Luizy - czterokondygnacyjna budowla renesansowo-barokowa stanowiąca niegdyś skrzydło dawnego kompleksu zamkowego książąt legnicko - brzeskich. Postawiona w miejscu dawnego gotyckiego zameczku myśliwskiego księcia Ludwika I z końca XIV w. Pierwszy zamek w Oławie został zbudowany prawdopodobnie pod koniec XIII wieku. W okresie 1359-98 z polecenia księcia Ludwika I w północnej części miasta wzniesiono nowe założenie obronne z kamienno-ceglaną wieżą o wysokości 20 m. Przebudowę w stylu renesansowym na polecenie ówczesnego właściciela rezydencji, księcia Joachima Fryderyka, rozpoczął w 1541 r. mistrz Jakub z Mediolanu (prawdopodobnie o nazwisku Parr, budowniczy zamku w Bolkowie), a kontynuował ją od 1588 r. również Włoch Bernard Niuron.
 
Przebudowie uległ cały obszar gotyckiego zamku, z nieistniejącymi już skrzydłami zachodnim i północnym, gdzie znajdowała się kaplica zamkowa. W drugiej połowie XVII wieku włoscy budowniczowie Carlo Rossi i Luca Giovani dokonali kolejnej barokowej przebudowy zamku dla księcia wołowskiego Christiana oraz jego żony księżnej Luizy von Anhalt. Powstała wtedy czterokondygnacyjna część budowli, zwana pałacem księżnej Luizy, posiadająca od strony dziedzińca otwartą arkadową loggię, zaś od frontu misternie zdobiony portal z herbem księżnej, zachowany do dziś. Rezydencja była w latach 1697 - 1737 siedzibą Jakuba Sobieskiego (syna Jana III) i jego żony Jadwigi Elżbiety. W 1691 roku przebudował on piętro północnej galerii, a później postawił zabudowania gospodarcze. W tym czasie powiększono również pałacową bibliotekę i zgromadzono kolekcję obrazów. W 1734 roku po śmierci królewicza pałac pozostał bez właściciela. Fryderyk II obdarzył nim porucznika Ewalda Krystiana von Kleista za zasługi w bitwie pod Małujowicami.

Za czasów pruskich był tu lazaret resztę pomieszczeń wykorzystano na wojskowe magazyny oraz piekarnię polową. Budynek był dewastowany, częściowo rozbierano skrzydła zamku. W 1829 roku część zachodnia znalazła się w rękach prywatnych. Najbardziej zdewastowany gmach Chrystiana rozebrano i w latach 1833-35 powstał w jego miejsce kościół katolicki według projektu Karola Fryderyka Schinkla, natomiast kościół w północnym skrzydle przerobiono na browar. We wschodnim skrzydle obszaru zamkowego urządzono koszary, później zaadaptowane na fabrykę cygar. W gmachu Luizy powstała szkoła, obok niej postawiono niewielki budynek wartowni koszarowej - odwachu (dzisiaj tzw. „Tajwan”), a na początku XX w. wieżę ciśnień, degradując tym całkowicie reprezentacyjny charakter kompleksu zamkowego.

II wojna światowa przyniosła spore zniszczenia kompleksu. Odbudowę części obiektu przeprowadzono w latach 1952-58. Zachowane po wojnie pozostałości północnego skrzydła mieszkalnego rozebrano, wieża bramna również uległa zawaleniu w latach 70-tych ubiegłego wieku.

Obecnie w pałacu mieści się Urząd Miejski, gdzie jeszcze do kwietnia 2013 r. w Sali Rycerskiej obradowała Rada Miejska, siedzibę której przeniesiono do nowo wyremontowanego Ratusza.

Adres: Pl. Zamkowy 15

Sanktuarium NMP Matki Pocieszenia - Pierwsza wzmianka o jego istnieniu pochodzi z 1201 r. Ze źródeł nie wynika jasno, czy chodzi w nich o jeden obiekt pod wezwaniem św. Błażeja (patron tkaczy walońskich) i św. Świerada (jeden z pierwszych świętych słowiańskich, żyjący m.in. w okolicach Oławy), czy też o dwa zupełnie różne kościoły zbudowane obok siebie, z których przetrwał tylko jeden (od XIII w.). Jego najstarszą częścią jest gotyckie prezbiterium z ok. 1300 r. nakryte gwiaździstym sklepieniem w XV w. oraz dolna część wieży z zakrystią. Do prezbiterium przylega późniejsza, renesansowa tylna część, która została wzniesiona w latach 1587-89 przez Bernarda Niurona. W 1634 r. pożar strawił część budowli (jak całe miasto podpalone przez płk. Rostocka), a odbudowana kilka lat później - została splądrowana przez Szwedów. Przez kolejne 50 lat wyposażano wieżę w dzwony i hełm z gałką, proporcem i krzyżem obłożonych dukatowym złotem.. Pierwszy, największy dzwon, pochodzi z 1679 r., dwa pozostałe - średni i mały z 1694r. W 1881 piorun zniszczył późnorenesansową wieżę; odbudowana już w stylu neogotyckim w 1886 r. stoi do dziś (wysokość 61,8m). Organy kościelne pochodzą z początku XVII w.
 
Najcenniejszym zabytkiem kościoła jest epitafium ku czci Jerzego Ernesta Piasta, syna księcia Joachima Fryderyka, który zmarł w 1589 r. Znajduje się ono nad wejściem do zakrystii od strony prezbiterium; na alabastrowym reliefie przedstawia scenę zmartwychwstania. Obok znajduje się płyta nagrobna pułkownika Jana Gunna - Szkota w służbie króla szwedzkiego, który zasłynął z ocalenia miasta w wojnie trzydziestoletniej. Najciekawszy obraz „Ukrzyżowanie” (tempera na desce), pochodzący z XVI-wiecznego ołtarza głównego, wisi nad wejściem do kaplicy pod wieżą. W ołtarzu głównym znajduje się teraz obraz o tej samej tematyce pochodzący z 1858 r., któremu towarzyszą po bokach dwa obrazy (św. Tadeusz Juda i św. Mikołaj) przywiezione przez kresowych repatriantów z Buczacza. Podobne pochodzenie ma znajdujący się w lewej nawie barokowy obraz przedstawiający patronkę kościoła Matkę Boską Pocieszenia. Obraz ten, namalowany ręką greckiego mistrza, ma niezwykle burzliwe dzieje i cieszył się kultem wiernych, a do Oławy trafił po wojnie wraz z repatriantami z Witkowa Nowego k. Lwowa. W 2000 r. kościół został ustanowiony przez Henryka Kardynała Gulbinowicza Lokalnym Sanktuarium Maryjnym w Archidiecezji Wrocławskiej.

Kościół pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła - z najstarszej części do dziś zachowało się tylko prezbiterium. Nakrywa je obecnie gwiaździste sklepienie z XV w. Obecna trójnawowa budowla powstała w latach 1834-1835 z przebudowy sali rycerskiej na zamku piastowskim . Współtwórcą projektu kościoła był berliński architekt Fryderyk Schinkel. Z roku 1655 zachował się dzwon z herbem piastowskim. Z 1836 pochodzą stacje Drogi Krzyżowej, a z drugiej połowy XIX wieku neobarokowy prospekt organowy. Kościół parafialny znajdujący się w środku północnej pierzei Placu Zamkowego, w miejscu dawnego środkowego skrzydła zamku, tzw. gmachu Chrystiana. Powstał z przebudowy reprezentacyjnej sali zamku w latach 1834-35 i służył miejscowym katolikom zastępując ich wcześniejszą kaplicę, która od połowy XIV wieku mieściła się w północnym skrzydle kompleksu zamkowego. Kościół spłonął w pożarze w 1928 r.
 
Szczególnie ucierpiał ołtarz główny. Po szybkiej odbudowie powstał nowy ołtarz główny (1934), który przyozdobił freskami śląski malarz L. P. Kowalski. W 1938 roku dobudowano wieżę z dzwonnicą.

Z kościołem tym związana jest postać błogosławionego ks. Bernarda Lichtenberga - przeciwnika totalitaryzmu Hitlera, zesłanego do Dachau, urodzonego w 1875 r. w Oławie.

Adres: Pl. Zamkowy 16

Kaplica p.w. Św. Rocha - stoi w miejscu średniowiecznej kaplicy szpitalnej pw. św. Barbary. Została zbudowana w 1604 r. jako kaplica cmentarna, a 100 lat później przebudowana w stylu barokowym. Wystrój wnętrza pochodzi z 2. poł. XVIII w. Najcenniejszym zabytkiem świątyni jest obraz „Zwiastowanie”Johanna Claessensa - malarza z dworu wrocławskiego biskupa, ufundowany przez Jadwigę Elżbietę z Habsburgów, żonę Jakuba Sobieskiego, jako wotum dziękczynne za uwolnienie z twierdzy w Kőnigstein męża, królewicza Jakuba Sobieskiego, więzionego tam przez jego rywala do tronu polskiego, Augusta II Sasa. Obecnie kościół pomocniczy parafii MBP, udostępniony także do liturgii obrządku bizantyjsko-ukraińskiego.
 
Adres: ul. 1 Maja

Pierwsza na ziemiach polskich linia kolejowa Wrocław - Oława, wybudowana w 1842 roku, stanowiła pierwszy fragment linii kolejowej do Wiednia. 21 maja o godz. 11:15 pierwszy pociąg prowadzony przez parowóz "Silesia", z około 200 pasażerami, przebył 27 km trasę z wrocławskiego dworca do Oławy w ciągu 43 minut. Oława do dzisiejszego dnia pozostała dzięki tej linii na ważnym szlaku komunikacyjnym Śląsk - Szczecin: kolejowym, drogowym i odrzańskim. Dworzec kolejowy zbudowanego według projektu Augusta Rosenbauma - królewskiego radcy budowlanego i naczelnego inżyniera oraz projektanta dworca Kolei Górnośląskiej we Wrocławiu, a także pierwszego neogotyckiego dworca w Krakowie.
 

Mapa atrakcji turystycznych

Pokaż atrakcje turystyczne na większej mapie